Sta je te trappelen om aan de lente te beginnen, dan zullen we je alvast een handje helpen . 

We kennen allemaal wel het verhaal van de 3 Koningen die op zoek waren naar de stal en het kindje Jezus om hem met de nodige geschenken te eren.  Al van in de Middeleeuwen was het een van de meest gevierde kerkelijke feesten van het jaar.  

In Vlaanderen is het hoofddeksel een voornaam element in de kledij.  We hebben dan ook een hele reeks van mutsen die vrouwen droegen :  het eenvoudige witte mutsje, de dormeuze, de zwarte ondermuts, de trekmuts, de dubbele muts, de ‘froezel’, de strikkenmuts of cornetmuts, de pijpenmuts, de wollen muts, het kapothoedje… Kortom vrouwen hadden altijd graag een muts op het hoofd… 

Halloween, Allerheiligen, Allerzielen…  

Onveiligheid in grote en kleine steden is van alle tijden. Zelfs in de 19e eeuw bezorgde de veiligheid van de burgers de toenmalige beleidsmensen de nodige kopzorgen, zo ook te Maaseik.

Bij de kennismaking met de tweede LP van het Brabants Volksorkest ‘Volksmuziek uit Brabant en de Kempen’  bleek de Polka uit Berg wel heel erg aan te slaan bij volkskunstgroep Pierlala.  Deze groep uit Sint-Truiden maakte er in 1991 een gemeenschapsdans op die bij heel wat volkskunstgroepen in Limburg ingang vond. Steevast staat die bij elk volksdansbal van ‘Vereniging van Limburgse Volksdansgroepen’ op het programma .

De idee om in Sint-Truiden met een volksdansgroep te beginnen, ontstond in het najaar van 1953 te Gent, waar de KVHV-volksdansgroep "Die Lioene" toen zeer actief was.

Op de melodie van ‘Polka van Heist-op-den-Berg’ heeft Pierlala begin jaren 1990 een kadril-creatie gemaakt wat door hen de Kadril van Heist-op-den-Berg werd genoemd.  

Niet alleen in stoeten maar ook in processies vinden we volkskunstgroepen. Zo opent bijvoorbeeld Koninklijke Volkskunstgroep Reuzegom uit Leuven de Sint-Hubertusprocessie te Elewijt. 

Begin jaren ‘80 reisde Koninklijke Volkskunstgroep Reuzegom uit Leuven voor het eerst naar een folklorefestival in Spanje en maakten daar kennis met de typische castagnetten. Dree Pauwels, toenmalig voorzitter van de groep en jarenlang lid van het Dansarchief,  vroeg zich af of er ook zoiets bestond als ‘Vlaamse castagnetten’. Navraag bij de bevriende muzikanten van ‘t Kliekske en Het Brabants Volksorkest gaf aan dat er wel degelijk houten kleppers werden gebruikt als slagwerk door muzikanten.

In een dansbundel van Tijl Uylenspiegel van 26 januari 1991 vonden we verschillende dansen die gecreëerd werden door Wappy Verhelst, geen onbekende in de Vlaamse volksdanswereld. Een van zijn dansen is hier al eerder verschenen : Waver Walske.  

Veel van de gebruiken die met Pinksteren verband hadden, zijn intussen verdwenen. Zo was er bijvoorbeeld het vieren van de Pinksterbruid.

Rond 1 mei zijn er niet alleen de bekende Meiboomplantingen om te bezoeken.  Ook processies zijn her en der te vinden. 

In 2015 nam Els Laenen afscheid als dansleidster van De Moeffeleer na meer dan 10 jaar dansleiding. In die tijd kneedde ze onze groep tot een volwaardige optredensgroep, die sterk was in afwerking en kon uitpakken met spetterende optredens.

In juli 2023 schitterde Koninklijke Dansgroep “Zonne” uit Turnhout op Werelddansfestival Hello! Schoten.  Een van de dansen op hun programma is deze ‘Koeketiene’, een wervelende dans, boeiend en mooi om naar te kijken. 

Naar aanleiding van het overlijden van Andrea Sterck op 16 januari jl.  wisselde ik  herinneringen uit met Wieland Volkaert.  Ikzelf als lid van een prille - toen volkskunstgroep - Gelmel en Wieland als iemand die bij haar regelmatig cursus volgde.  De overpeinzingen brachten ons bij de Rozenwals en hoe de betekenisvolle details verdwenen waren bij de uitvoeringen.  Wieland was zo vriendelijk om daarover het onderstaande artikel te schrijven...  

Kinderrijkdom werd vroeger, zeker op het platteland, beschouwd als een zegen.   In stedelijke milieus, zeker in de hoofdstad, was men bevreesd voor de gevolgen van een stijgend geboortecijfer in Vlaanderen tegenover een achteruitgang van het bevolkingscijfer in Wallonië. Er werd dikwijls gespot met ‘de lapinerie flamande’ (de Vlaamse konijnenkweek) zoals men daar de kinderrijke gezinnen noemde. 

Op sommige traditionele volksfeesten in Vlaanderen is het instrumentenduo fijfer en trom niet weg te denken. Het zijn de laatste getuigenissen van een ooit bijzonder geliefde muzikale traditie, ontstaan in de 15e eeuw onder invloed van Zwitserse huurlingentroepen.   Deze in oorsprong militaire instrumentencombinatie werd al vlug een vast onderdeel in het Vlaamse volksleven vooral voor ceremonies op straten en pleinen.

Speelschaar Ossaart werd opgericht in 1969 door Hugo Pieters. De  naam Ossaart verwijst naar een kwelduivel die actief was in het  Waasland en de dronkaards op de rug sprong tot zij het gewicht niet meer  konden dragen zodat zij er bij neervielen. Vandaar de verwijzing naar de naam van de zwaarddans : de Kwelduivel.

Beste muziek en dansliefhebbers,

Sinds 1980 is de groep Tijl Uylenspiegel uit Sint-Katelijne-Waver bij Mechelen gekend voor het  brengen van volksdansen waarbij ook gebruik gemaakt wordt van  stokken, bezems, zakdoeken en meer. Ook vendelzwaaien en het unieke Opsinjoor gooien behoren tot hun repertorium.

Frans Jacob  (06/02/1927-23/03/2003) werd  geboren in Antwerpen.  Hij maakte deel uit van de Kindergroep ‘Kabouters’ (Antwerpen), ‘Kunst en Vermaak’ (Antwerpen), Jeugdgroep ‘De marentak’ (Hoboken)en ‘de Speelschaar‘ Antwerpen.

Gonda Fevez (1952-2014) was geruime tijd voorzitster en dansleidster van de Vlaamse Volkskunstgroep “De Kegelaar” uit Wilrijk.

Tussen een aantal dansen in ons archief vond ik deze 'Wals van Zemst'.  Qua melodie is het een wals die je zo mee voert.  De muziek is te vinden op de CD Airekes (1997) van de groep Jan Smed.  Een schitterende CD ten andere maar nog moeilijk te vinden.  

Deze 'stokkendans met nar' heeft al een lange geschiedenis. 

In de Westhoek werden niet alleen regelmatig zwaarddansen gebracht maar ook dansen met kleipijpen stonden op het programma.  Niet verwonderlijk, de kleipijpenfabriek “De Bevere”’ was gevestigd te Kortrijk, niet ver van het Astridpark op de wijk Overleie.

Piet Pottie werd 90 jaar op 7 augustus 2023. Naar aanleiding daarvan ging een VVKB-delegatie op 5 augustus naar De Pinte voor een bezoek aan Piet. Zij hadden een karrevracht aan gelukwensen mee van veel volksdansgroepen en volkskunstliefhebbers uit gans Vlaanderen. De Dansgazet sluit zich hierbij graag aan.

De Dem-dans, creatie van Piet Pottie*, is een  dans geïnspireerd door het arbeidsproces van de vlasbewerking.  

Wat gaat er allemaal vooraf aan een bruiloftsdans (zie onze vorige bijdrage) ?

Deze zomer maken tal van volkskunstgroepen de koffers klaar voor een massale deelname aan de 58ste Europeade van 12 tot 16 juli 2023 in Gotha, Duitsland. Gotha is een stad met 45.000 inwoners in de Duitse deelstaat Thüringen.

Een huwelijk is steeds een feestgebeuren.

Uit het archief van Lieveke Van der Keilen ontvingen we volgende dans voor vier jongens : de Kadullekens. 

Een tijdje geleden kreeg ik bericht van Volkskunstgroep Pierlala van Sint-Truiden dat ze al hun dansen met beschrijvingen, audio en filmbeelden op hun website hadden gezet.  Bedoeling was dat de website als een soort gratis bibliotheek zou fungeren voor elke volksdansgroep die info betreffende volksdansen zocht. 

Het is feest ! 

Hubert Boone viert in mei 2023 zijn 70-jaar muzikant zijn. Deze viering gaat door op zondag 14 mei  te Kampenhout met een groot benefietconcert, ten voordele van een hulpbehoevende familie in Oezbekistan.

Vroeger was maandag de grote wasdag, maar de voorbereidingen begonnen al op zondagavond. De witte was werd in een grote wasteil gedaan, vervolgens ging er zeep op en werd er heet water overheen gegoten. De teil werd afgedekt voor de nacht, zodat het lekker warm bleef. "Kan de was schoonbroeien", zei men.