Niet alleen in stoeten maar ook in processies vinden we volkskunstgroepen. Zo opent bijvoorbeeld Koninklijke Volkskunstgroep Reuzegom uit Leuven de Sint-Hubertusprocessie te Elewijt.
In 2023 werd te Elewijt 420 jaar Sint-Hubertusprocessie gevierd die altijd op de tweede Pinksterdag uitgaat. Vermeldingen hierover zijn al in 1603 te vinden in de rekeningen van de H. Geesttafel (destijds de armenbijstand) en de rekeningen van de parochie uit de 18e eeuw .
Hubertus werd in 655 geboren als zoon van de hertog van Aquitanië en leidde een adellijk leven. Zijn vrouw Floribanne overleed in het kraambed bij de geboorte van hun zoon Floribertus.
Vervolgens trok hij zich terug in de Ardennen waar hij zich bezighield met de jacht. Toen hij op zekere dag een groot hert wou schieten, verscheen tussen het gewei een lichtend kruis en een vermanende stem die hem gebood vaarwel te zeggen aan de wereldse genoegens en voortaan in alle nederigheid het geloof in God te behartigen. Hij werd geestelijke en vervolgens Bisschop van Luik in 698. Altijd bezorgd om de armen, bezocht hij nooit een dorp zonder brood mee te nemen voor de hongerige (vandaar de traditie van het Sint Hubertusbrood en de Sint-Hubertuskoeken).
Al in 744 werd hij heilig verklaard en vereerd als patroon van de jagers. En omdat hij een man van hondsdolheid genas, werd hij ook beschermer tegen hondsdolheid en epilepsie. Met de ‘Sleutel van Hubertus’ brandde men letterlijk de hondsdolheid weg, zowel bij dier als bij mens. Tijdens de processie worden de 2 brandsleutels meegedragen. Trouwens het dichtschroeien van de beten met brandijzers werd ook toegepast in Sint-Huibrechts-Lille en Sint-Huibrechts-Hern (Limburg) waar Sint Hubertus ook werd aanbeden.
In 1580 werd de kerk geplunderd, de pastorij in brand gestoken en waren de relikwieën van Sint Hubertus verdwenen De Sint-Huybrechtssleutels, die de gebeenten van de heilige hadden aangeraakt en waarmee de wonden – door razende honden veroorzaakt – werden gebrand, bleven gelukkig bewaard. De verering herstelde zich evenwel al snel en er waren vele getuigenissen van genezingen van de vallende ziekte en verlossing van razernij . De koster was ermee gelast de gebetenen met een gloeiend ijzer te branden en hen brood te bezorgen, gewijd door de pastoor. Ook gewijd water moesten ze negen dagen lang gebruiken en daarbij negen Onzevaders en Weesgegroeten bidden.
In 1599 schreef Landsdeken De Mol uit Mechelen: “Vermaard is (er) de gedachtenis van de H. Hubertus, die tweemaal ’s jaars onder grote toeloop van volk vereerd wordt. De offergiften belopen tot zestig rijnsgulden. Opmerkelijk is dat bij afwezigheid van de koster zijn vrouw instond voor het branden en dat dit alleen gebeurde wanneer er bloed uit de wonde vloeide.”
Belangrijk voor de verering is dat de parochie opnieuw in het bezit kwam van een relikwie van Sint-Hubertus. In 1650 werd deze vanuit de kapel van het kasteel van Frederik de Marselaer, heer van Perk en Elewijt, onder grote volkstoeloop overgebracht naar de kerk van Elewijt, waar die nog steeds bewaard wordt.
Op 1 mei 1651 vond de oprichting plaats van de Broederschap van Sint-Hubertus, waardoor de aandacht gedeeltelijk werd verlegd naar de patroonheilige dag op 3 november. De toeloop van bedevaarders uit alle gewesten en zelfs uit Holland en Frankrijk bleef steeds aangroeien. Het Broederschap telde in de beginjaren 1800 ruim 10.000 leden.
Zelfs onder de Franse revolutie en de Boerenkrijg was de bedevaart naar Elewijt bloeiend gebleven. Bij beslissing van paus Pius VIII in 1829 konden de leden onder meer een volle aflaat verdienen als zij op 3 november in de kerk van Elewijt rouwmoedig biechtten, communiceerden en godvruchtig baden voor de uitroeiing der ketterijen en de verheffing van de H. Kerk. Bij de plundering van de kerk door de Duitsers in augustus 1914 verdween de relikwie om op 3 november, de feestdag van de heilige, teruggevonden te worden.
Al herdenkt Elewijt in 2023 de 420ste verjaardag van de Sint-Hubertusprocessie. toch gaat de verering van de heilige veel verder terug in de tijd, hetgeen vermoedelijk ook het geval is voor de processie.
Zowat alle katholieke verenigingen die het dorp in de loop der eeuwen rijk was, hebben deelgenomen aan de processie. In eerste instantie de Confrerie van de ‘Guldebroeders’ die al genoemd is in een decanaal verslag van 1682.
Een van de oudste groepen die aan de processie deelnam, was de Sint-Sebastiaansgilde, waarvan de oorsprong teruggaat tot 1565. Spijtig dat het bestaan van deze gilde ophield in 1972.
Vanaf 1977 wordt de processie opgeluisterd door een groep jachthoornblazers en vaak door vendelzwaaiers. Sinds vele jaren wordt de processie geopend door de Koninklijke Volkskunstgroep Reuzegom uit Leuven.
Verder zijn er vele groeperingen en vrijwilligers die instaan voor de uitbeelding van een aantal taferelen uit het leven van de heilige, de eerste en plechtige communicanten en het biddende volk als laatste groep. Ook de brandijzers worden meegedragen in de processie.
Het parkoers van de processie is in de loop der jaren nagenoeg ongewijzigd gebleven en langs het parkoers staan traditiegetrouw drie mooi versierde rustaltaren opgesteld
Bij elk rustaltaar wordt een korte serenade gegeven door de jachthoornblazers en wordt de zegen met het Heilig Sacrament sfeervol begeleid door de Koninklijke Harmonie Sint-Hubertus. De processie vertrekt na de eucharistieviering van 9 uur en de zegening van de dieren. Ze komt terug toe aan de kerk omstreeks 12 uur, waar nog een slotplechtigheid plaatsvindt met het ‘tantum ergo’, de zegen met het H. Sacrament en een laatste hulde aan de patroon van de parochie. Na afloop worden Hubertuskoekjes uitgedeeld aan de deelnemers en is iedereen welkom op de receptie in feestzaal In Den Prins.
Het processieteam zet zich elk jaar in om deze mooie traditie in stand te houden en de processie tot een succes te maken. Elewijt is trouwens in België één van de laatste plaatsen waar nog een Sint-Hubertusprocessie uitgaat.
De processie werd op 1 juli 2024 erkend als Immaterieel Cultureel Erfgoed.
Dirk Huyghe heeft, aan de hand van de film van de processie in 2023 alle deelnemende groepen getekend. Hierbij de tekeningen van de openingsgroep : Koninklijke Volkskunstgroep Reuzegom uit Leuven. Hartelijk dank, Dirk, om deze tekeningen te mogen delen.
Wil je meer weten over deze processie dan kan ik je deze link aanbevelen : https://www.sinthubertusprocessie-elewijt.be/
Daar vind je ook de overige tekeningen terug.
Afspraak volgend jaar op 9 juni 2025 ?
Reactie plaatsen
Reacties
Een hele mooie beschrijving an onze processie en zijn verleden waarvoor dank
Paul Heymans
Sint Hubertus Processiecomité