Volgens Wikipedia ontstond het Aalsters carnaval reeds in de middeleeuwen. Cavalcades of optochten (vanaf 1851) werden nog niet georganiseerd door het stadsbestuur dat was pas sinds 1923. Een van de verenigingen die steevast meedoen zijn de Aalsterse Gilles waarvan de vrouwelijke leden zelfs een bezemdans uitvoeren. Tijd om even bij te lezen…
De vereniging “De Slecht Gekleede” werd in 1924 opgericht en nam van 1927 tot 1933 deel aan de Aalsterse cavalcade verkleed als Ajuingilles. Hun kostuum was afgeleid van de Gilles de Binche, maar toch waren er enkele opmerkelijke verschillen: geen klompen, maar wel rode schoenen, geen struisveren hoeden maar een muts in ajuinvorm. Bovendien droegen de jongens een broek en de meisjes een rok.
Groepsfoto van de Ajuingilles Bron: Collectie van A. Van Schuylenbergh
Het geld dat ze ontvingen voor de vele optredens, maakt het voor de vereniging mogelijk om de Gilles de Binche uit te beelden. In 1930 werd daarom beslist om “De Ware Gilles” op te richten. Het prijzengeld werd gebruikt om de papieren hoofddeksels te vervangen door de typische hoeden met struisvogelveren. Ook al waren de papieren hoofddeksels een knap staaltje van volkskunst, toch bezorgden de struisveren hoeden meer uitstraling en prestige aan de groep.
De Aalsterse Gilles anno 1962
Foto uit archief Gilles - bron onbekend.
De Ware Gilles waren gedurende 45 jaar present in de jaarlijkse carnavalsstoet, met uitzondering van het jaar 1936. Bij gebrek aan jonge krachten, werd in 1971 beslist om de om de werkzaamheden van de vereniging stop te zetten.
Een aantal rasechte Aalstenaars was echter de mening toegedaan dat de Gilles niet mochten ontbreken in de carnavalsstoet en zo geschiedde: op 17 juni 1971 werd een nieuwe vereniging “De Aalsterse Gilles” opgericht. De vereniging richtte zich vanaf het begin op het behoud van tradities, folklore en cultureel erfgoed.
Waar je in de beginjaren nog duidelijk de invloeden zag van de Gilles de Binche omdat kostuums toen van hen werden gehuurd, vervaardigde men de kostuums en hoeden steeds meer in eigen beheer.
Iets meer over het kostuum :
Het kostuum bestaat uit het fijnste lijnwaad met daarop vilten motieven die de historiek van Aalst symboliseren en dit in zowel de Belgische als de Aalsterse driekleur, nl. rood, geel, zwart en rood, geel, wit. In totaal zijn er 600 gestanste viltjes nodig om 1 kostuum van de nodige motieven te voorzien.
Elk kostuum wordt versierd met 80 bloemen die verwijzen naar Aalst als bloemenstad, 18 leeuwen, 18 keizerlijke kroontjes, het schild van Iwein van Aalst, 3 emblemen met de afbeelding van het standbeeld van Dirk Martens, Het Belfort en het wapenschild van Aalst.
Zowel de mouwen van de vest als de broekspijpen zijn met witte nylon en goudkleurige galon afgeboord. Op de schouders wordt een grote witte kraag gedragen en de vest en de riem zijn voorzien van koperen bellen. Het kostuum evenals de losse elementen zijn gepatenteerd
De struisveren die de typische Gilleshoeden tooien, worden rechtstreeks bij de kwekers aangekocht. Een hoed weegt ruim 5 kilo, de helft van dat gewicht zit in de pluimen. Een hele uitdaging om deze de ganse stoet op het hoofd te dragen en terwijl met de glimlach te blijven dansen op de klompen en sinaasappelen uit te gooien. Jaarlijks wordt er ongeveer 2 ton appelsienen verdeeld.
Het vervaardigen van de kostuums en hoeden is sinds midden jaren ’80 volledig in eigen beheer van de vereniging. Dit heeft niet alleen een pittig prijskaartje, maar het kost ook heel wat werkuren. Aan een kostuum wordt al snel 30 uur gewerkt, het vervaardigen en onderhouden van een hoed neemt 200 (!) uren in beslag.
De Gilles dragen eveneens klompen waarmee ze dansen op de typische cadans die hoofdzakelijk wordt aangegeven door de trommels. Het dansen op de klompen brengt ons terug naar onze voorouders, het verwijst naar oude gebruiken van de lente-viering waarbij de grond werd aangestampt om zo de akkers vruchtbaar te maken. Er bestaan verschillende Gillesmelodieën, maar de cadans blijft steeds dezelfde. Deze cadans heeft een opzwepende invloed op de toeschouwers van de stoet die meedansen en in de handen klappen als de Gilles voorbij komen.
Op carnaval maandag voeren de vrouwelijke Gilles hun bezemdans uit en dit sinds 1973. Tijdens deze dans worden de hoeden niet gedragen, maar in de plaats dragen ze goudkleurige, uit leer vervaardigde, maskers. Daarbij gebruiken ze heksenbezems in de Aalsterse driekleur. De aandachtige toeschouwer zal kunnen zien dat er per kleur van bezem een andere choreografie is.
Na afloop van de bezemdans gooien de Gilles een 500-tal kleine (dit jaar goudkleurige) bezempjes uit in het publiek. Deze worden beschouwd als geluksbrengers en zijn erg gegeerd want ze zijn nergens te koop.
De dans is een folkloristisch ritueel aan de vooravond van de lente om de goden te smeken om gunstig weer en een goede oogst. Gehuld met gouden maskers en belletjes zwaaien ze krachtig om zich heen met de bezems. Tromgeroffel, ritmische muziek en klompengestamp moeten helpen om boze geesten te verdrijven. Eenmaal dit gebeurd is, kan niets nog een goede oogst en een voorspoedig jaar in de weg staan.
Weet je ten andere dat de muziek van ‘het lied van de Aalsterse Gilles’ werd geschreven door Odilon Mortier (1931-2012). Hij was een rasechte carnavalist en lid en voorzitter van het Feestcomité en werd opperdraak van de Draeckenieren. Daarnaast was Odilon een nationaal gekend muzikant, acteur en moppentapper. Wij kennen hem sinds 1992 misschien beter als Odilon Bonheur, die vriend aan huis was bij 'de Kotmadam'.
Reactie plaatsen
Reacties
In verband met : Hun kostuum was afgeleid van de Gilles de Binche, maar toch waren er enkele opmerkelijke verschillen: geen klompen, maar wel rode schoenen, geen struisveren hoeden maar een muts in ajuinvorm. Bovendien droegen de jongens een broek en de meisjes een rok.
Groepsfoto van de Ajuingilles Bron: Collectie van A. Van Schuylenbergh ....... Zie ik toch op de foto dat ze allen '"klompen" aan hebben en geen schoenen.